VII. W pałacu u krōlowej śniega.

     Ściany w pałacu były wybudowane całe z ogrōmnych zumiyntōw ze śniega, a wiatry wydmuchały w nich dźwiyrze a okna. W tej chałupie było bez sto izbōw, a najwiynkszo była wielko na pora milōw. Świyciła sie w nij piykno zorza, a na śniegu odbijały sie kolorowe biołe i czerwōne ciynie, tōż w tych wielkich izbach było prōzno, cicho, jasno, a mroźno.

     W tych wielkich biołych izbach niy słyszało sie nigdy żodnego śmiychu, ani nawet wesołego głosu, niy było sam nigdy żodnej muzyki, ani zabawy. Choć pōłnocne niedźwiedzie, a inksze stwory, mōgłyby urzōndzać roztomańte muzyki w tych cudownych izbach, przi śpiywie wiatru. Niy wlazowały sam ale nigdy. Nigdy! W pałacu krōlowej śniega było prōzno, a dycko cicho. Po cichu, dziynnie o jednej porze rozświycała sie zorza, i po cichu zaś gasła, po cichu blyszczały sie lodowe ściany, po cichu w pojstrzodku leżało lodowe jezioro. Gładki lōd popynkany bōł na tysiōnce kōnskōw, ale wszystki były jednaki, podane do sia. A na samym pojstrzodku jeziora, na wysokim lodowym trōnie siedziała krōlowo śniega, jak yno była w dōma.

     Mały Kay bōł cały siny z zimna, prawie czorny, ale wcale o tym niy wiedzioł, niy czuł zimy, bo krōlowo śniega, jak dała mu kusku, to zamroziła tyż dyrgawki w jego ciele, a jego serce stało sie, choćby kōnsek lodu. Tyn bioły, zimny, śnieżny zōmek zdoł mu sie najpiykniejszym miejscym na świecie, z uciechōm dziwoł sie na lodowy trōn i bawiół sie przed nim, ukłodoł z kōnskōw lodu roztomańte graczki, co mu sie yno spōmniało. Tak, jak dziecka bawiōm sie graczkami, abo budujōm z klockōw roztomańte zōmki. Kayowi klockōw niy brakło nigdy, były szklanne, przeźroczyste, miały ostre kanty, zimne, wszystki jednaki, mōg z nich ukłodać roztomańte figury, litery, graczki, a wszystko co zbudowoł, zdało mu sie najlepsze, mōndre, cudne, tōż niczego niy chcioł zbulić, ani zepsuć.

     Tōż były na lodzie kostki, trōjkōnty, liczby i słowa: śniyg, jezioro, krōlowo i dużo inkszych. Niy poradziół yno słożyć słowa: „przaja”, chocioż krōlowa padała mu:

     - Jak poradzisz słożyć te słowo, to bydziesz wolny, a jo ci podaruja caly świat i nowe szlyńcuchy.

     Kay chcioł kōniecznie słożyć te dziwne słowo, ale niy poradziół. Ōn, taki mōndry niy wiedzioł, jako mo zacznyć.

     A w tym czasie z połednia zaczōn wioć ciepły wiater, tōż krōlowo śniega stanyła z trōnu.

     - Musza sie śpiychać, do ciepłych krajōw – padała – trza zaś poprzikrywać moji czorne gorki. (To znaczyło w jejij godce; wulkany). Pobiyla im trocha głowy, a cytrōny i wino poumiyrajōm skuli tego.

     I straciła sie w śnieżnej kurzawie.

     Kay zostoł sōm w tej wielkij, prōznej izbie. Zrobiōł se wygodny stołek z kōnskōw lodu, siedzioł tak, dziwoł sie na poukłodane litery z lodu, kōmbinowoł i siedzioł bez ruchu, cały sztajfny, siny, zimny, choćby zamarznyty.

     Prawie wtedy Gerda wlazła do pałacu. Straszny wiater zaczōn jynczeć i skoczōł ku nij, żeby jōm niy puścić dalij, ale zaczła rzykać jeszcze mocnij i głośnij, tōż wiater ucich, legnōł spokojnie na ziymia, choćby sie kłod spać.

     Gerda wlazła do wielkij, prōznej, biołej i cichej izby. Oroz zejrzała Kaya. Poznała go od piyrszej chwile. Z uciechóm podleciała ku nimu, powiesiła mu sie na karku obiyma rōnczkami, mocno ściskała do sia i wołała uradowano:

     - Kayu! Kochany Kayu. Znodłach cie nareszcie.

     Dyć Kay siedzioł cicho, sztajfny, niy ruszoł sie – a taki zimny.

     Gerda zaczła płakać. Jeji gorki płaczki kapały mu na piersi, przeciykały do serca, roztopiły bryła lodu i wypłōkały z serca okruszki z czarodziejskigo zdrzadła, co były winne całymu tymu nieszczyńsciu.

     Oroz serce zaczło mu mocnij bić, cale ciało zaczło dyrgotać ze zimna, ōn zdziwiōny podziwoł sie na Gerda, a ōna zaczła śpiywać:

     Jak jo na tym świecie przaja:

     Słōnku, co w pojstrzodku maja

     Świyci piyknie, kolorowo,

     Wszystkim ptoszkōm, kwiotkōm, trowōm,

     Rannej rosie, co sie szkli,

     Matulce, co przajōm mi,

     Tej zegrōdce, tej chałupie,

     Co nas trzimie wszystkich w kupie,

     I prziśpieszo serca bici.

     To sie skōńczy yno z życiym.

     A jak śpiywała słowa: - „I prziśpieszo serca bici. To sie skōńczy yno z życiym” - oroz Kay przipōmnioł se o krzoku róże, o chałupie, ojcach, starce, Gerdzie, i o wszystkim, co sie stało. Zrobiło mu sie żoł, w tej wielki biołej, próznej, lodowatej izbie i zaczōn tak fest płakać, że z płaczkami wyleciały zaroz okruszki ze zdrzadła czarodzieja, co siedziały mu w oku.

     Wtedy dopiyro poznoł tak naprowda, że to je Gerda i zdała mu sie tako piykno, jak downij i poczuł, że ji przaje tak fest, jak downij i aż zaczōn wrzeszczeć z uciechy i zaczōn jōm tyż ściskać i tak płakali i śmioli sie dokupy z uciechy dłōgo chwila.

     Piyrszy roz w biołym pałacu, przi trōnie krōlowej śniega, słyszło sie niyznane sam wesołe wrzaski, tōż zdziwiōne lodowe jezioro zaczło zaroz pynkać, a kōnsku lodu, co były bez ruchu, zaczły oroz tańcować, podskakować, klupać o sia, aż sie zmochały i spadły zaś na ziymia, a przi tymu same poukłodały sie w te dziwne słowo, co Kay mioł za ni dostać wolność, świat cały i nowe szlyńcuchy.

     W pałacu krōlowej śniega, na jeziorze z lodu, przed wysokim trōnym, świyciło sie w świetle z zorze północnej te, niyznane sam żodnymu do tej pory, tajymnicze słowo:

„Przaja”

     A dziecka stoły przi nimu uśmiychnyte, całe w złotym a różowym świetle. Gerda dała Kayowi kusku w lico i jego sine lica zaczły sie rumiynić, potym dała mu kusku w oczy i zaś zaczły sie blyszczeć, - potym pocałowała w rynce i stały sie mocne, - dała kusku w nogi i przetały być sztajfne i były zdrowe, Kay stanōł z lodowatego stołka, mocny, zdrowy, tak, jak kedyś.

     Teraz mōgła wrōcić i krōlowo sniega, bōł całkiym wolny. Jego wolność blyszczała przed wysokim trōnym, w ogniu północnej zorze.

     Dzieci wziyny sie za rynce i wylazły z tego okropnego pałacu. Godały o chałupie, o ojcach, starce, o kwiotkach na dachu i o krzoku róże, a kaj sie yno obrōciły, to wiatry sie uciszały i słōńce wylazowało zza ciymnych chmur.

     Jak stanyły przi krzoku z czerwōnymi jagodami, stoły tam dwa rynifery: stary rynifer przikludziōł ze sobōm przociela. Dobre zwierzynta zaniōsły Gerdy i Kaya piyrsze do starej Eskimoski, kaj dzieci sie ogrzoły w gorkij izbie, a potym do Lapōnki, ōna dała im na drōga nowe mantliki i padała, jako majōm iś dalij.

     Oba rynifery zakludziły dzieci ku granicy swojigo kraju i pożegnały ich tam, kaj sie kōńczyły śniegi, a zaczynały lasy i świyże, zielōne trowy.

     - Bydźcie zdrowi! Bydżcie zdrowe! - pozdrowiły sie wzajymnie.

     W lufcie zaśpiywały małe ptoszki, las zaszumioł młodymi listkami, i na małym, piyknym kōniku wyjechała zza strōmōw jakoś dziołszka w czerwōnej czopeczce i z pistoletym za pasym.

     Była to mało zbōjniczka na kōniku, co go Gerda dostała od princesy, dokupy z bryczkōm.

     Dziołszki poznały sie zaroz i zaczły piszczeć z uciechy.

     - Znodłaś Kaya! - wołała uradowano zbōjniczka.

     - Wracōmy du dōm – padała z uciechōm Gerda. - Dziynkujymy ci za wszystko. Chciała bych tyż podziynkować za wszystko princesie, wrōnie i krukowi.

     - Princesa wybrała sie w daleko rajza.

     - A wrōna?

     - Wrōna umrzyła. Kruk nosi żałoba pō nij.

     - Tóż, pozdrōw go od nas.

     - Bydźcie zdrowe – padała zbōjniczka i fest ich wyściskała, jednego za drugim. 

     A dzieci szły, trzimały sie za rynce i pogadowały o tym, czymu przoły. Dookoła nich budziła sie do życio młodo wiosna, na niebie świyciło słōńce, na łōnkach wōniały kwiotka, na polach huśtały sie całe fale rży, szumioł las, a śpiywały ptoszki.

     Aż doszli do wielkigo miasta. Na kościelnej wieży zaczły bić zwōny. Dzieci dobrze znały tyn głos i znały drōgi, sklepy, chałupy, płoty.

     Gerda z Kayym ściskali sie za rynce i leceli ku swojij chałupie, po znajōmych schodach, pod znany dach, do izbeczki, kaj przeleciało całe jejich dzieciństwo.

     Nic sie niy zmiyniło: wszystko stoło na swojim miejscu, w zygarze wajzry sie krynciły i odzywoł ōn sie dō nich: tik – tak.

     Jak wlazowały do dżwiyrzi, to dopiyro dały pozōr, wiela urosły od tego czasu. A tam pod oknym stoły jejich malutki ryczki. Starka siedzieli na stołku i rzykali litanijo, a słōńce oświytlało jejich siwe włosy.

     Jak sam było piyknie, jak jasno, jak wesoło.

     O pałacu krōlowej śniega już zapōmnieli. Siedli zaś na swojich ryczkach , jak downij i podziwali sie na drzewianno skrzinia, co w nij rosły gynsipympki i wōniōnce groszki. Na różach rozwijały sie piykne, cudne kwiotka i zdało sie, że uśmiychajōm sie dō nich i nachylajōm głōwki w strōna okna.

     A dzieci zaśpiywały:

     Jak jo na tym świecie przaja:

     Słōnku, co w pojstrzodku maja

     Świyci piyknie, kolorowo,

     Wszystkim ptoszkōm, kwiotkōm, trowōm,

     Rannej rosie, co sie szkli,

     Matulce, co przajōm mi,

     Tej zegrōdce, tej chałupie,

     Co nas trzimie wszystkich w kupie,

     I prziśpieszo serca bici.

     To sie skōńczy yno z życiym.