III. U wrōżki na zegrōdce.

     Och, jak smutno było biydnej Gerdzie, jak fest sie starała, bo we wieczōr Kay niy prziszoł du dōm!

     Żodyn niy wiedzioł, kaj sie podzioł i co sie z nim stało. Synki opowiadały, że jeździōł po rynku, a potym prziwiōnzoł swoji sōnki do wielkich sōnek i pojechali za miasto. - Wiyncyj go żodyn niy widzioł.

     Płakali za nim wszyscy, ojce, starka, Gerda, bo myśleli, że musioł slecieć z mostu do rzyki i sie utopić. Gerda płakała tak bez cało zima.

     W kōńcu prziszła wiosna, zaświyciło piykne słōńce.

     - Kay niy żyje! - padała mu Gerda.

     - Kto to wiy! - odpowiedziało śłōńce.

     Jaskōłki przileciały nazod do zeszłorocznych gniozdōw.

     - Kay niy żyje! - zawołała dō nich Gerda

     - To nima prowda! - odpowiedziały jaskōłki.

     Tōż i Gerda przestała w to wierzić.

     Obuja se moji czerwōne strzewiczki, kerych Kay jeszcze niy widzioł i pujda ku rzyce, spytać sie ō niego – pomyślała kedyś.

     Było wczas rano, ale wartko stanyła, oblykła sie po cichu, żeby niy obudzić starki, obuła swoji czerwōne strzewiczki, dała kusku starce, tak, żeby ich niy obudzić i poleciała nad rzyka.

     - Czy to je prowda, że woda zebrała mi mojigo Kaya? - spytała sama siebie. - Oddej mi go, a dōm ci moji piykne czerwōne strzewiczki.

     Zdało sie ji, że fale zaszumiały tak jakoś inakszy, choćby sie zgodzały na tyn układ. Tōż wartko sebuła strzewiki, jeji piykne, czerwóne strzewiczki, co im tak przoła i frōnkła nimi do wody.

     Strzewiczki wpadły blisko brzega, a fala wyciepła ich nazod na brzyg. Rzyka niy chciała wziōnś tego darku, bo niy mōgła oddać ji Kaya. Ale Gerda tłōmaczyła se to inakszy. Zdało sie ji, że za blisko brzega ich wyciepła, tōż żeby ich wciepać dalij, wlazła do małej łōdeczki, co tam stoła, przelazła na drugo strōna, i z całej siły wyciepła ich do wody. Jak tak szła, to kolybała łōdkōm, a ōna niy była prziwiōnzano do brzega i zaczła odpływać. Jak sie Gerda kapła, co sie stało, to chciała wyskoczyć, ale była już za daleko od brzega, tōż niy dała rady. Woda porwała łōdka i popłynyła z rzykōm.

     Gerda wylynkała sie fest i zaczła głośno płakać. Ale żodyn jōm niy słyszoł, yno pora wrōbli, ale ōne niy poradziły ji pōmōc. Leciały yno wzdłōż brzega i chciały jōm pocieszyć: ćwir, ćwir, niy bōj sie. My sam sōm z tobōm!

     I Gerda pomału sie uspokojiła. Łōdka płynyła po wodzie, a ōna siedziała cicho w samych pōńczochach i dziwała sie na woda. Czerwōne strzewiczki płynyły za łōdkōm, ale niy poradziły jōm dogōnić, bo była ciynżejszo i warciejszo.

     Cudnie wyglōndały brzegi rzyki, całe we kwiotkach. Na łōnkach pasły sie barany, krowy szkubały świyżo trowa, a stare strōmy rozwijały młode listka, wszysko sie uśmiychało w jasnym słōńcu.

     Możno mie ta rzyka zakludzi do Kaya? - pomyślała dziołszka i już sie niy starała tak fest. Siadła se na ławeczce i dziwala sie dłōgo na zielōne brzegi, co mijała po dródze. Prawie zejrzała zegrōdka, a w nij pełno strōmōw z wiśniami, co tak piyknie kwitły, a miyndzy tymi strōmami stoła malutko chałupka z dachym ze słōmy i z czerwōnymi, a modrymi oknami. Dwōch drzewiannych wojokōw stoło przed chałupōm z flintami w rynach.

     Gerda myślała, że to sōm żywi ludzie, tōż wołała ratunku, ale przeca żodyn sie niy odezwoł. Woda niōsła jōm prosto na brzyg, tōż zaś zaczła wołać, jeszcze głośnij.

     Oroz dźwiyrze chałupki sie otworziły i wylazła z nich jakoś puklato staruszka z krykóm, czy jakimś kijym w rynce i szła ku fōrtce. Na głowie miała wielki hut ze słōmy, cały pomalowany w kolorowe kwiotka.

     - Och, biydne dziecko! - padała staruszka. - Skōnd żeś sie znodła na tej wartkij rzyce, co cie tak daleko w świat zaniōsła?

     Staruszka podrabła trocha, coby sie zbliżyć ku  łōdce, zahoczyła swojim kijym o łōdka i prziciōngła jōm do brzega. Dala dziołszce rynka i pōmōgła ji wyskoczyć na brzyg.

     Och, jako rada była Gerda, że zaś może stoć na ziymi. Ale boła sie trocha cudzej babki.

     - Kim żeś ty je, dziołszko, i skōnd żeś sie sam wziyna? - spytała sie zaś staruszka i zaczła sie ji prziglōndać.

     Tōź Gerda opowiedziala ji wszystko i spytała sie jōm, czy niy wiy czego o Kayu.

     Staruszka niy wiedziala, ale pedziała, że Kay możno sie znojdzie. A na razie wziyna dziołszka do swojij zegrōdki i pozwolila ji se narwać kwiotkōw, a jeś wiśnie, bele by yno niy była tako smutno.

     Potym poszły do chałupy. Bez wysoki okna, czerwōne, żōłte, a modre światło wlatowało do izby. Na stole, w wielkich koszykach, stoły cudne, zdrzałe wiśnie, a staruszka pozwoliła dziołszce jeś, wiela yno chce.

     Wiśnie były fest słodki, a Gerda głodno, tōż jadła, uśmiychała sie zadowolōno, jak babka czosała złotym grzebiyniym jeji złote włosy. Czosała dłōgo, a dłōgo, w tym dziwnym świetle z czerwōnych, a modrych szybōw, tōż Gerda zapōmniała o Kayu, starce, ojcach, bo grzebiyń bōł zaczarowany, a staruszka była wrōżkōm.

     - Downo już chciałach mieć tako mało, dobro dziołszka – godała dō nij takim libeźnym głosym – bydziesz widzieć, jak ci sam u mie bydzie dobrze.

     Potym Gerda została w izbie, a babka poszła sama na zegrōdka, dotykała swojim kijym kożdego krzoka róże i wszystki zaroz zapadały sie pod ziymia. Robiła tak, coby Gerda ich niy widziała i niy spōmniła se o Kayu.

     Teraz dziołszka przileciała tyż na zegrōdka. Jejku, jak sam było piyknie i przijymnie. Tela kwiotkōw, a kożdy inkszy, tela kolorōw, światła, wōni. Naprowda była to czrodziejsko zegrōdka: rosły w nij wszystki kwiotka, jaki sōm na świecie, a wszystki kwitły naroz. Gerda lotała miyndzy grzōndkami, śmioła sie i śpiywała, podwiyl słōńce niy skryło sie za wielkōm starōm wiśniōm. Potym poszła spać do czystego łōżka, z wyszkrōbiōnymi zegłōwkami, a poszwami, co były na nich powyszywane piykne, kolorowe kwiotka. Usnyła zaroz spokojnie, choćby jako princesa, w nocy miała piykne kolorowe śniki.

     Na drugi dziyń obudziła sie rano wesoło i bawiła sie zaś cały dziyń na zegrōdce, miyndzy najpiykniejszymi kwiotkami, w ciepłym słōńcu – i tak leciały ji dnie, jedyn za drugim.

     Gerda znała teraz wszystki kwiotka, ale chocioż miała ich sam tak dużo, to sztyjć sie ji zdało, że jeszcze jakigoś brakuje. Yno niy mōgła se spōmnieć, jakigo?

     Oroz na hucie staruszki zejrzała namalowano róża. Zdziwiōno i szczynśliwo zaczła szukać na zegrōdce tego kwiotka, co mu tak przoła. Rozglōndała sie na wszystki strōny, zaglōndała wszyndzi, ale ani jednej rōże niy było.

     Tōż zaczła gorzko płakać. Jeji gorki płaczki zaczły kapać na ziymia i wpijać w nia, tak, aże nawilgły tyż skryte w tym miejscu krzoki róże. I oroz cudny, świyży, cały w wōniōncych kwiotkach, krzok róże wystrzelōł zaś nad ziymia, a Gerda złapała go w rynce, ściskała i całowała, bo przipōmniała se tyn krzok róże, z jejich zegrōdki na dachu i przipōmniała se o Kayu.

     - Och, jak jo sam już je dłōgo! - zawołała. - A miałach szukać Kaya. Moji piykne różyczki, niy wiycie, co sie z nim dzieje? Czy myślicie, że ōn umrzōł?

     - A kaj tam! - padały róże. - My były pod ziymiōm, a tam go nima.

     - Dziynkuja wōm! - zawołała uradowano Gerda i poleciała do inkszych kwiotkōw, żeby sie czegoś dowiedzieć o Kayu.

     Dyć pytała sie na darmo. Kwiotka śmioły sie do słōńca, śpiywały mu swoji pieśniczki, opowiadały swoji historyje, kere sie dziołszce fest podobały, ale o Kayu sie niy dowiedziala niczego.

     - Niypotrzebnie sie ich pytōm – pomyślała na kōniec – ōne przajōm yno tym swojin opowieściōm, a pieśniczkōm, tōż jo sam ni mōm na co czekać.

     Podźwigła se kecka, żeby mōgła warcij lecieć i poleciała ku fōrtce.

     Ale fōrtka była zawrzyto na klucz. Tōż zaczła fest szarpać za klamka, aż zaruściały zōmek popuściōł i dżwiyrze sie otworziły. Gerda wylazła wartko i po bosoku leciała po kamiynnej drōdze, bo sie boła, ze jōm bydzie keryś gōniōł. Trzi razy sie obejrzała za siebie, ale niy widziała żodnego, tōż siadła na chwila na wielkim kamiyniu, bo ni miała już siły lecieć.

     Teraz dopiyro obejrzała sie dookoła. Lato już downo przeszło, była jesiyń, kwiotka zwiyndły, łōnki pożōłtły, ale w zegrōdce wrōżki, kaj kwiotka kwitnōm bez cały rok nic o tym niy wiedziała.

     - Pōnbōczku! Wiela jo sam straciła czasu – starała sie Gerda. Już je downo jesiyń, tóż musza sie śpiychać, niż zaś zima przidzie.

      I stanyła wartko, żeby iś dalij.

      Szła po bosoku po kamiynnej drōdze, a dookoła było smutno i szaro. Czuła, że je już fest słabo, ale niy stowała. Z wiyrzbōw, co rosły przi drōdze, spadowały dłōgi żōłte listka, abo ciynżki krople zimnej rosy. Na krzokach znojdowała, roz za czas, jakiś owoce do jedzynio, ale tak kwaśne, że gymbōm krziwiło.